Chronologisch verloop van de 18 daagse veldtocht aan het bruggenhoofd Gent.

Hieronder vindt u een kort overzicht van de 18-daagse veldtocht zoals hij nog verder verliep nadat Bruggenhoofd Gent verlaten was, tot de capitulatie van Belgie op 28 mei 1940.

• De Bouw van Bruggenhoofd Gent.
• De Structuur van Bruggenhoofd Gent.
• Een nadere blik op de technische kant van de bouw van de bunkers.
• Beschrijving van de binnenkant van de bunkers en hun bewapening.
• Camouflage van de bunkers.
• Enkele opmerkingen en tekortkomingen aan dit bruggenhoofd.
• De Achttiendaagse Veldtocht zoals beleefd aan Bruggenhoofd Gent.
  • Vrijdag 10 mei 1940: De Duitse inval in België
  • Zaterdag 11 mei 1940: Beperken schade aan Albertkanaal
  • Zondag 12 mei 1940: Terugtrekken op de lijn Antwerpen - Givet
  • Maandag 13 mei 1940: Terugtrekken op de lijn Antwerpen - Givet
  • Dinsdag 14 mei 1940: Opstellen op de lijn Antwerpen - Givet
  • Woensdag 15 mei 1940: Verdediging van de lijn Antwerpen - Givet
  • Donderdag 16 mei 1940: Opdracht terugtrekken op Scheldestelling
  • Vrijdag 17 mei 1940: Aankomst troepen op Scheldestelling, oa TPG
  • Zaterdag 18 mei 1940: Opbouw Scheldestelling, oa TPG.
  • Zondag 19 mei 1940: Vertragingsopdrachten aan de Dender.
  • Maandag 20 mei 1940: Eerste dag strijd aan Bruggenhoofd Gent.
  • Dinsdag 21 mei 1940: Tweede dag strijd aan Bruggenhoofd Gent.
  • Woensdag 22 mei 1940: Derde dag strijd aan Bruggenhoofd Gent.
  • Donderdag 23 mei 1940: Het verlaten van Bruggenhoofd Gent.
  • Donderdag 23 mei 1940: Algemene beelden bij de val van TPG.
  • Vrijdag 24 mei 1940: De val van het kanaal Gent-Terneuzen
  • Zaterdag 25 mei 1940: De slag om de Leie
  • Zondag 26 mei 1940: De slag om de Leie
  • Maandag 27 mei 1940: Val van de Leiestelling
  • Dinsdag 28 mei 1940: De Belgische kapitulatie
  • De rest van de veldtocht tot de val van Dunkerque.
  • Lijst van gesneuvelde Belgische soldaten aan Bruggenhoofd Gent.
  • Lijst van Belgische gesneuvelden tijdens de 18 daagse veldtocht.
  • Lijst van gesneuvelde Duitse soldaten aan Bruggenhoofd Gent.
• Het lot van Bruggenhoofd Gent na drie dagen strijd.

26 mei 1940.

Situatie op de ochtend van 26 mei 1940 uit België - Een officieel overzicht van de gebeurtenissen 1939-1940 - Ministerie van Buitenlandse zaken (1941). - p57.

Aan de Leie boven Wevelgem. Doordat de Britten hun laatste stellingen aansluitend met de Belgen tussen Menen en Wervik verlaten ontstaat er opnieuw een totaal onverdedigde zone die vrij gegeven wordt voor een Duitse doorbraak. Er ontstaat op deze manier een bres tussen Wervik en Zonnebeke zodat de richting naar de Kemmelberg kwam open te liggen. De Britten proberen tijdens hun terugtocht hier toch nog een verdediging op te trekken tussen Komen en Zillebeke. Allicht niet echt meer om de Belgen nog bij te staan maar vooral om hun eigen aftocht te kunnen dekken. De 12th Lancers proberen ondertussen de stad Ieper in handen te houden.

Eerdere doorbraak aan de Leie te Bissegem - Wevelgem. Deze troepen blijven hun aanvallen zetten in de richting van Roeselare, doorheen de stellingen van de 8e en de 9e Infanteriedivisie, langs het kanaal vanuit Ooigem naar Roeselare.

Eerdere doorbraak aan de Leie te Harelbeke en Kuurne. Deze doorbraak breidt deze periode ook uit naar de Leie nabij Desselgem en Wielsbeke. Hierdoor komen al vrij snel ook Meulebeke, Ingelmunster en Oostrozebeke in het Duitse vizier. Wakken en Oeselgem vallen reeds. De Belgische 19e Linie probeert samen met de 4e Ardeense Jagers een noodstelling op te bouwen achter de Mandelbeek. De 4e Ardeense Jagers worden hier echter verslagen nabij Dentergem.

Aan de Leie te Deinze. Te Gottem ontstaan zware gevechten tussen overgeraakte Duitse troepen en de 6e Ardeense Jagers.

Leiestelling tussen Deinze en Menen. Men kan alvast na deze dag nog moeilijk spreken over een Leiestelling gezien deze rivier zo goed als volledig in Duitse handen is na deze dag vanaf de Franse Grens tot in Deinze waar de stelling overging op het Schipdonkkanaal.

Situatie tussen Kortrijk en Wervik in de ochtend van 26/05/1940 door het wegtrekken van de Britten op het uiteinde van de Belgische stellingen langs de Leie (Bron: Mai 1940, La bataille de Belgique - M. Fouillien en J. Bouhon)

Aan de IJzer. De verdediging van de IJzer was origineel in handen van de 15e Infanteriedivisie. Deze worden afgelost door totaal uitgeputte troepen. Men gaat zelfs hulptroepen (oudere troepen die origineel dienden voor hulptaken aan het hoofdleger) inschakelen. Deze troepen waren vaak zeer slecht tot soms zelfs niet bewapend. Zij krijgen artilleriesteun met 75 mm kanonnen. Vanaf 9 uur in de ochtend worden opnieuw zoals in WO I de sluizen opengezet zodanig dat de streek van de IJzer en de IJperlee, zij het beperkter dan tijdens WOI, onder water komen te staan. Door de vele overstromingsgebieden die ondertussen reeds in Noord Frankrijk waren gecreëerd zijn de waterstanden echter zodanig laag dat ook dit plan maar zeer traag kan uitgevoerd worden. Wel worden de respectievelijke gronden hierdoor opnieuw totaal onbereidbaar met tanks. Alle bruggen over de IJzer zijn opnieuw voorzien van springladingen om ze in nood in de lucht te laten vliegen.

De Leie nabij Deinze. Ook de Duitse doorbraak langs de Leie te Deinze breidt uit. Alleen ter hoogte van Vinkt worden de Duitsers door een gezamenlijke actie van de 1e Divisie Ardeense Jagers, in combinatie met de 5e Infanteriedivisie, zelfs deels teruggeslagen en in elk geval op hun posities vastgepind..

Situatie tussen Meigem en Deinze aan de Leie in de loop van 26/05/1940 (Bron: Mai 1940, La bataille de Belgique - M. Fouillien en J. Bouhon)

In de ochtend.

Moortsele - Rattepas. Hier speelt zich nog een jammerlijk drama af als landbouwer De Raeve van de hoeve beneden Rattepas met zijn zware kar en paard naar het veld rijdt om daar klaver voor de dieren te verzamelen. Hij vertrouwde er op de mijnen te weten liggen omdat deze locaties hem waren doorgegeven door allicht Commandant Rousseaux toen deze hier nog aan de bunkers in hun stellingen zaten. Ongelukkig moet hij ze alvast niet allemaal hebben weten liggen en rijdt hij met kar en paard toch op een 3 tal mijnen in de directe omgeving van de bunker A26 op de kop van het bosje. Hierdoor vinden paard en landbouwer met een hevige knal op hun eigen veld, nadat de strijd hier in feite al was afgelopen, toch nog de dood.

Om een idee te krijgen over gebruikte hoeveelheden mijnen. Alleen al de 4e Genie haalde voor hun opdrachten aan TPG uit te voeren in de zone van de 4e Infanteriedivisie niet minder dan 1480 mijnen (model 36) af op het depot van Fabelta te Zwijnaarde. Deze waren verpakt per 4 in totaal niet minder dan 370 kisten. Alleen al aan Rattepas werd de inhoud van de mijnen uitgekapt tegen de voorzijde van de bunker A26 (op de kop van het bosje tegen de weg). De berg gele blokjes TNT die op die manier daar werden uitgekipt, was hoger dan 1 meter.

10:30

De Britste Generaal Gort ontvangt op dit moment het bericht van zijn Secretary of State dat hij alles in het werk dient te stellen om met wat nog rest van de BEF opnieuw in te schepen naar Groot Brittannië. Hij werkt daarbij zelf deze plannen verder uit en beslist dat de inschepingsplaats Dunkerque zal worden.

Rond de middag

Algemeen. Rond dit tijdstip meldt de Belgische militaire overheid aan Groot Brittannië en de Fransen geen reserves meer te hebben om nog bijkomende bressen te dichten. Ook zijn de troepen te vermoeid om nog een terugtocht tot achter de IJzer aan te kunnen. De Fransen beantwoorden deze noodkreet door hulp te geven door middel van twee zwak gemechaniseerde lichte divisies. De Britten verplaatsen 2 divisies die nog op reserve waren naar de meest noodzakelijke plaatsen.

16:00

Het Schipdonkkanaal te Oostwinkel. Er ontstaat een nieuwe zware Duitse aanval op de scheidingszone tussen 2e Linie en 23e Linie. Opnieuw kan de 22e Linie en een aantal compagnies van de 29e Linie de bres nog tijdelijk dichten en herstellen.

De Duitse aanvallen werden sterk gesteund door de Deutsche Luftwaffe die zwaar op de Belgische troepen mitrailleerde wat de weerstand heel moeilijk maakte.

Ondanks hevige weerstand worden ook de stellingen van de 7e Jagers te Voet nabij Balgerhoeke letterlijk van Duitse kant onder de voet gelopen. Hierdoor gaat dus ook het zwakke punt in de Belgische stelling voor goed verloren. De 1e Karabiniers kunnen met alle moeite voorlopig hun stellingen te Adegem nog behouden.

Situatie aan het Schipdonkkanaal westkant van Eeklo waar de stellingen van 12e en 18 Infanteriedivisie het uiteindelijk ook begeven onder de Duitse druk in de loop van 26/05/1940 (Bron: Mai 1940, La bataille de Belgique - M. Fouillien en J. Bouhon)

Iets noordelijk naar de samenloop van Schipdonkkanaal en Leopoldkanaal ontstond vanaf de nooit totaal vernielde sasbrug van Balgerhoeke een doorbraak tussen de stellingen van de 18e en 17e Infanteriedivisie. Deze zone was trouwens aan de Belgische kant vrij sterk bebunkerd met oude Duitse WO I bunkers van de Hollandstellung. Deze werden bij het vertrek van de Belgen massaal door de Belgische genie opgeblazen om hergebruik in de toekomst door de nieuwe Duitse bezetters onmogelijk te maken. (Bron: Mai 1940, La bataille de Belgique - M. Fouillien en J. Bouhon)

Van Belgische kant zijn alle reserves behalve nog 2 regimenten Cyclisten opgebruikt. Deze bevinden zich op dat moment in de buurt van Maria-Aalter.

Noord Frankrijk. De doorbraak in Noord Frankrijk is niet meer te stoppen. Nu is ook de havenstad Calais gevallen en in Duitse handen. Ook de tot dan nog behouden Kanaal-lijn is ondertussen gevallen. De Duitse aanvaller is oppermachtig in het luchtruim wat de verdediging van stellingen ontzettend moeilijk maakt. Er vallen vele slachtoffers door bombardementen en beschietingen van stellingen uit de lucht.

Dunkerque. Van Britse kant zet men alles op alles om zoveel mogelijk materiaal te recuperen naar Groot Brittannië vanuit Dunkerque. Dit start reeds op deze datum.

Aan de splitsing van Leie en Schipdonkanaal te Deinze. Ook dit cruciale punt zal op 26 mei 1940 volledig in Duitse handen vallen. Vanaf dit moment wordt ook werk gemaakt van een Duitse noodbrug over het Schipdonkkanaal ter hoogte van het uiteinde van de Markt te Deinze.

Overleg van General Oberst Kuchler van het 18e Duits Leger (centraal) met de enkele andere officieren van onder andere Pionierbataljon 47 die hier op zeer korte tijd een noodbrug zal dienen aan te leggen. Dit is trouwens de locatie waar zich een dag voordien het drama afspeelde op het Congoplein te Deinze. (Foto: Boek Mei 1940 - Peter Taghon)

Rond 18 uur

Algemeen.

• De Britten trekken zich terug op de lijn Rijsel - Ieper.
• De Leiestelling lijkt volledig gevallen.
• De Fransen kunnen enkel nog een zwakke gemechaniseerde lichte divisie ter hulp sturen bij de reeds zwaar teruggeslagen Belgen. Voor de rest zijn ze op zichzelf aangewezen in een hopeloze strijd.
• Het Groot Hoofdkwartier van het Belgische Leger zal de ochtend nadien verhuizen naar Middelkerke.
• Het Luikse fort van Tancrémont houdt nog altijd als enige stand.
• De totale geallieerde situatie is hopeloos.

Situatie op 26 mei 1940, 's avonds. De Noord Franse situatie blijft vrij ongewijzigd. Enkel ten oosten van Arras gaat opnieuw terrein verloren.(Schets: De Achttiendaagse veldtocht - Ministerie van Landsverdediging)

Specifieke extern gebruikte bronnen:

• Een officieel overzicht van de gebeurtenissen 1939-1940 - Uitgegeven door Ministerie Buitenlandse zaken België te Londen in 1941
• De Veldtocht van Mei 1940 - Historische dienst van het Leger - kaartenboek - (1945)
• Mai 1940 - La Bataille de Belgique - M. Fouillien et J. Bouhon
• Mei 1940 - De 18-daagse veldtocht - Peter Taghon (1989)
• Mei 1940 - De 18-daagse veldtocht in woord en beeld - Peter Taghon (2010)